Jak sterować kotłownią?
Nowoczesne kotły olejowe lub gazowe wyposażone są w system kontroli i regulacji temperatury. W oparciu o ten system możliwa jest współpraca kotłów z różnymi regulatorami. Najczęściej stosowanymi regulatorami są:
Termostat pokojowy
Najtańszym rozwiązaniem jest mechaniczny termostat pokojowy sterujący pracą kotła. Zadana temperatura pomieszczenia nastawiona jest przez użytkownika na pokrętle termostatu. Termostat posiada wbudowany czujnik temperatury. Praca termostatu polega na włączeniu lub wyłączeniu palnika kotła w zależności od wartości temperatury pomieszczenia w danej chwili. Spadek wartości temperatury w pomieszczeniu poniżej nastawionej, powoduje załączenie kotła, a wzrost wartości temperatury powyżej zadanej, wyłączenie palnika. W pomieszczeniu, w którym znajduje się termostat nie jest wskazane stosowanie zaworów termostatycznych na grzejnikach, gdyż może wystąpić sprzeczność nastawy termostatu i zaworu. Korzyści wynikające z zastosowania termostatu to dostosowanie pracy kotła bezpośrednio do temperatury wewnętrznej budynku, a nie do temperatury wody zasilającej instalację centralnego ogrzewania, jak ma to miejsce przy instalacji ze standardowymi kotłami bez regulacji. Wychodząc z obiektu mamy pewność, że temperatura w nim zostanie utrzymana na stałym zadanym poziomie. Można też na czas nieobecności, obniżyć temperaturę oszczędzając tym samym energię. Należy nadmienić, że przegrzanie obiektu o 1 stopień spowoduje wzrost zużycia energii o 6 do 10%. Regulator zapewni utrzymanie stałej temperatury pomieszczeń, mimo znacznych spadków temperatury zewnętrznej. W nocy można obniżyć temperaturę do 17 stopni – jest to temperatura przy której większość ludzi dobrze śpi. Termostat posiada też wady. Nie uwzględnia akumulacyjności cieplnej budynku i instalacji centralnego ogrzewania, oraz szybkich zmian temperatury zewnętrznej. Można go stosować tylko w mniejszych kotłach z palnikiem jednostopniowym.
Programowany termostat pokojowy
Możliwość automatycznej zmiany temperatury kilka razy w ciągu doby, dostosowanej do trybu życia mieszkańców, zapewnia programowany termostat pokojowy. Jest on przystosowany do sterowania kotłów z palnikiem jednostopniowym, dwustopniowym lub płynną regulacją. Rozróżnia się termostaty z programem dobowym lub tygodniowym. Termostat z programem dobowym umożliwia programowanie temperatur w cyklu dobowym. Cykl ten będzie utrzymywany codziennie niezależnie od dnia tygodnia. Programator z programem tygodniowym umożliwia zrealizowanie odrębnych programów grzewczych dla każdego dnia tygodnia. Zapewnia to komfort cieplny na cały tydzień. Precyzyjne zaprogramowanie całego tygodnia jest trudne (goście, oglądanie do późnych godzin telewizji itp). Dlatego gdy zaistnieje konieczność można jednorazowo, bez programu, odpowiednim klawiszem wprowadzić przedłużenie czasu grzania temperaturą wyższą i niższą. Po powtórnym przyciśnięciu klawisza przywrócony zostanie program podstawowy. Podczas dłuższych wyjazdów korzystanie z termostatu programowanego pozwoli obniżyć koszty ogrzewania. Można bowiem zaprogramować ilość dni nieobecności i wprowadzić temperaturę “dyżurną” jaka ma być utrzymana na budynku. Możliwe jest także wprowadzenie obniżenia temperatury na obiekcie do poziomu “zabezpieczenie przed zamarzaniem”. Umożliwia to zminimalizowanie zużycia energii a jednocześnie zapobiega zamarznięciu instalacji centralnego ogrzewania. Programowalny termostat pokojowy dostosowuje tryb pracy do zdolności akumulacyjnej obiektu. Nie jest w stanie bezpośrednio uwzględniać zmian temperatury zewnętrznej.
Regulator pogodowy
Najlepszy jest regulator z elektroniczną funkcją uwzględniającą zmiany temperatury zewnętrznej w funkcji temperatury wody zasilającej. Jest to układ posiadający kompensatę pogodową zwany również regulatorem pogodowym. Regulatory pogodowe mogą pracować w następujących programach:
- kompensata pogodowa dokonywana jest według ustawianej krzywej grzania. Jest ona dopasowywana do charakterystyki cieplnej budynku
- kompensata pogodowa dokonywana jest według krzywej grzania i czujnika temperatury w pokoju reprezentatywnym
- kompensata pogodowa dokonywana jest według krzywych grzania dobieranych przez samouczący się układ regulacji. Krzywą grzania dobiera on według charakterystyki dni poprzednich i aktualnej temperatury zewnętrznej.
- kompensata pogodowa dokonywana jest według krzywych grzania dobieranych przez samouczący się układ regulacji z dodatkowym wpływem pomiaru od czujnika temperatury wewnętrznej z pokoju reprezentatywnego.
Czujnik temperatury zewnętrznej powinien być zamontowany na najzimniejszej (północnej) ścianie budynku z dala od otworów okiennych i drzwiowych, na wysokości co najmniej 2,5 m od ziemi. Chodzi tu o uchronienie go przed zniszczeniem. Regulatory pogodowe wykonują wszystkie funkcje programowanego termostatu pokojowego a także w zależności od potrzeb, mogą sterować dodatkowo:
- funkcją ograniczającą temperaturę wody na zasileniu np. do ogrzewania podłogowego,
- zapewniają minimalną temperaturę wody powrotnej do kotła wykorzystując funkcję logiki pompy lub za pośrednictwem zaworu trójdrogowego,
- mają możliwość sterowania kilkoma niezależnymi obwodami grzewczymi zasilanymi z jednego układu kotłowego,
- mogą sterować centralnym ogrzewaniem i ciepłą wodą użytkową,
- sterują pompami obiegowymi, pompą ładującą zasobnikowy podgrzewacz c.w.u. i pompą cyrkulacyjną,
- mogą sterować układem kilku kotłów ustawionych w kaskadzie.
Regulatory pogodowe umożliwiają osiągnięcie maksymalnej sprawności układu grzewczego. Pozwalają zapewnić komfort cieplny przy jednoczesnym zaoszczędzeniu do 30% spalanego paliwa