Jakie paliwo wybrać?
Analizy ekonomiczne wykazują duże zróżnicowanie kosztów ciepła uzyskiwanych z różnych konwencjonalnych źródeł energii w zależności od warunków lokalnych. Do omawianych warunków wpływających istotnie na wybór paliwa zaliczyć należy występowanie instalacji gazu ziemnego oraz linii kolejowych, co jest związane z kosztami transportu tych mediów energetycznych. Brak gazu ziemnego praktycznie dyskwalifikuje to źródło energii ze względów ekonomicznych. Inaczej jest w przypadku węgla. Bliskość linii kolejowej, obniża koszty, ale jej brak nie wpływa decydująco na proporcje kosztów determinując wybór. W przypadku zaistnienia łącznie warunków – występowanie gazociągu oraz względna bliskość linii kolejowej, źródła paliwa można uszeregować od najtańszego (wg kosztów wytworzenia jednostki ciepła) w następującej kolejności:
- Węgiel kamienny – 1 – 1,
- Gaz ziemny – 1,11,
- Olej opalowy – 1,39,
Należy pamiętać, że kalkulacja ma charakter orientacyjny. Koszty mogą się zmieniać w zależności od mocy kotłowni, uwarunkowań lokalnych, sytuacji gospodarczej na świecie, a także zastosowanych urządzeń. Wybór węgla jako paliwa zastosowanego w energetyce lokalnej wcale nie jest oczywisty – wręcz przeciwnie – wiele czynników podważa, a nawet dyskwalifikuje zasadność takiej decyzji. Całościowe spojrzenie na problem, oraz pełny rachunek kosztów każą dokonać wnikliwej analizy następujących kwestii:
- Przepisy prawne – istniejące uregulowania prawne w sposób coraz bardziej restrykcyjny podchodzą do kwestii emisji pyłów oraz gazów. Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska z dnia 08.09.1998 r. W sprawie wprowadzenia do powietrza substancji zanieczyszczających z procesów technologicznych i operacji technologicznych, wprowadza rozróżnienie na źródła energii do których eksploatacji przystąpiono przed 28.03.1990 r. i te, których używanie rozpoczęto po tej dacie. O ile dopuszcza się z powodów praktycznych funkcjonowanie starych kotłowni węglowych, o tyle przy budowie nowych, dopuszczalne normy emisji szkodliwych są bardzo restrykcyjne. Uzależnione są od: mocy cieplnej kotłowni, paliwa (oddzielne normy dla paliw stałych, płynnych i gazowych). Niektóre z pośród norm mają charakter przejściowy i są stopniowo zaostrzane. Istnieje harmonogram norm do 31.12.2010 roku. Normy obowiązujące po tym terminie nie są obecnie określone. Ogromny nacisk położony jest na spełnienie wymogów ekologicznych i wiąże się bezpośrednio z kolejnym punktem.
- Standardy Unii Europejskiej – przepisy UE w zakresie dopuszczalnej emisji pyłów i gazów przez ciepłownie są tak restrykcyjne, iż w praktyce wykluczają stosowanie węgla w energetyce lokalnej. Warto nadmienić, że nie istnieją uzasadnione ekonomiczne możliwości oczyszczania emitowanych spalin przez kotłownie węglowe. Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku elektrociepłowni i elektrowni zawodowych. Buduje się tu kosztowne instalacje odsiarczania i oczyszczania spalin.
- Ochrona środowiska – nowe kotłownie gazowe i olejowe posiadają nawet 10-cio krotnie mniejszy wskaźnik emisji pyłów i gazów szkodliwych na wytwarzaną jednostkę ciepła w stosunku do tradycyjnych ciepłowni węglowych.
- Możliwość finansowania modernizacji – tylko inwestycje ekologiczne mają szansę na uzyskanie dofinansowania z funduszy europejskich. Dotyczy to zarówno bezzwrotnych grantów np. w ramach programu GEF 9 (Global Environmental Facility – Globalny Fundusz Ochrony Środowiska) finansowanego przez Bank Światowy, jak również niskooprocentowanych kredytów. Podobnie restrykcyjne warunki ekologiczne muszą być spełnione w celu uzyskania kredytu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska oraz Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju za pośrednictwem Banku Ochrony Środowiska S.A.
- Bezpieczeństwo – nowoczesne kotłownie gazowe i olejowe charakteryzują się łatwością obsługi i wysokim stopniem bezpieczeństwa, co ogranicza zagrożenie m.in. dla pracowników zajmujących się eksploatacją